Bυζαντινά μνημεία της Αιτωλίας

Eπισκοπή Μάστρου


Είναι ένας πολύ παλιός τρίκλιτος ναός που υψώνεται στην άκρη ενός μικρού λόφου νότια του χωριού Μάστρου. Κάποτε υπήρξε έδρα του Επισκόπου της πόλης του Αχελώου που βρίσκονταν εκεί κοντά στα χρόνια του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Οι τοιχογραφίες του είναι του 12ου - 13ου αιώνα και έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Ο ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη. Τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία παραπέμπουν στον 7ο - 8ο αιώνα




Παναξιώτισσα Γαυρολίμνης


Βυζαντινό καθολικό παλαιού μοναστηριού αφιερωμένο στην κοίμηση της Θεοτόκου κ(Παναξιώτισσα) κΠαναγία Πανταξιώτισσαοντά στη Γαυρολίμνη. Χρονολογείται από τον Α. Ορλάνδο στα τέλη του 10ου αιώνα. Ο ναός είναι σταυρεπίστεγος με τρούλο. Έχει επιμελημένη τοιχοποιΐα και διακοσμημένο τρούλο. Ο νάρθηκας έχει τρεις εισόδους και λίγα παράθυρα. Ο όγκος του διαμορφώνεται με δίριχτες και μονόριχτες στέγες. Στο εσωτερικό του οι τοιχογραφίες είναι κατεστραμμένες από τα χρόνια της τουρκοκρατίας



Αγιος Νικόλαος Βαράσοβας

Στη Βαράσοβα υπάρχει το Μοναστήρι-Εγκλείστρα του Αγίου Νικολάου του 10ου αιώνα. Βρίσκεται σε ένα σπήλαιο στην νότια πλευρά του βουνού και πρόσβαση σε αυτό γίνεται δια θαλάσσης. Στις μέρες μας συνεχίζονται οι ανασκαφές και επίσης μία φορά τον χρόνο πιστοί τελούν εκεί τη Θεία λειτουργία.



Άγιος Νικόλαος Κρεμαστός


Ακολουθώντας το λιθόκτιστο μονοπάτι από τα Κάτω Αμπέλια των Ελληνικών και μετά από μια δύσκολη διαδρομή φτάνουμε στο σπήλαιο του Αγ. Νικολάου του Κρεμαστού. Το σπήλαιο βρίσκεται βορειοδυτικά του Κεφαλόβρυσου Αιτωλικού. Για να ανέβει κανείς στη είσοδο του σπηλαίου πρέπει να ακολουθήσει ένα στενό και απόκρυμνο μονοπάτι. Στο εσωτερικό του  υπάρχει μικρός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο. Στα τοιχώματα του σπηλαίου υπάρχουν  αγιογραφίες οι οποίες από την επίδραση του χρόνου δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Δίπλα από το μεγάλο σπήλαιο υπάρχει ένα μικρό, ερειπωμένα κελιά , μια δεξαμενή και το  ησυχαστήριο με τη πέτρινη πρόσοψη.


Άγιος Γεώργιος
ΒΑ του χωριού Ευηνοχώρι και σε απόσταση περίπου 4 χμ βρίσκεται το χωριό Άγιος Γεώργιος που πήρε το όνομα του από παλιό βυζαντινό μοναστήρι που  υπήρχε  ΝΑ του χωριού. Σήμερα σώζεται το καθολικό της μονής και κάποια ερείπια από κτίσματα γύρω του